مبحث بازیابی داده ها از هارد دیسک

اگر صرفاً از امکانات ویندوز استفاده می کنید، احتمالاً این تصور را دارید که با پاک کردن یک فایل و حذف یا دلیت آن از سطل بازیافت ویندوز (Recycle Bin) داده های مربوط، برای همیشه از بین رفته است، اما در واقع این طور نیست بلکه می توان با استفاده از نرم افزارها و سخت افزارهای خاص و تخصصی به صورت مجازی هر فایلی را حتی در صورت باز نویسی داده ها، فرمت درایو، حذف بخش راه اندازی و یا از کار افتادن کنترل گر دیسک بازیابی نمود.

اگر به بازیاب یک فایل ضروری خود نیاز مبرم دارید، چنین خبری برای شما بسیار خوشحال کننده است و اگر مایل نیستید که دیگران داده های شخصی شما را بخوانند این خبر برای شما بسیار ناراحت کننده خواهد بود. راه حل این موضوع، به زمان و هزینه صرف شده کاملاً وابسته است.

برای درک آنکه داده های پاک شده چگونه بازیابی می شوند، ابتدا باید نحوه ذخیره آنها را بدانید.

یک هارد دیسک شامل مجموعه ای از پلاترها است که روی هم قرار گرفته اند. داده ها به شکل دایره های متحدالمرکزی موسوم به شیار (Track) در پلاترها ذخیره می شوند. هدهای خواندن/نوشتن Read/Write در سطح پلاترها حرکت می کنند تا به بخش های مختلف هارد دیسک دسترسی یابند. از آنجایی که امکان دستیابی مستقیم به همه نقاط هارد دیسک وجود دارد، فایل ها یا بخش هایی از آنها می توانند در هر نقطه دیسک قرار گیرند و لزومی ندارد که به صورت پشت سر هم و مرتب ذخیره شوند.

داده ها روی هارد دیسک در کلاسترها دخیره می شوند. اندازه کلاسترها به نوع سیستم عامل و حجم دیسک بستگی دارد. فرضاً اگر اندازه کلاستر در یک هارد دیسک 4 کیلوبایت باشد، حتی یک فایل 1 کیلوبایتی نیز با ذخیره شدن در آن کلاستر، 4 کیلوبایت فضا اشغال می کند. یک فایل بزرگ ممکن است در صدها یا هزاران کلاستر پراکنده در سطح دیسک قرار گیرد. این بخش های مجزا به وسیله فایل سیستم یک سیستم عامل، قابل ردیابی و سازماندهی هستند.

در حال حاضر 3 تیپ فایل سیستمی مربوط به هارد دیسک توسط ویندوز مورد استفاده قرار می گیرد. اولین آنها، جدول تخصیص فایل (FAT) بود که به همراه سیستم عامل DOS ارائه شد و سپس (FAT32) در ویندوز 95 برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفت و در نهایت فناوری جدید فایل سیستم (NTFS) با ویندوز NT4.0 عرضه شد. هر سه این استانداردها از روش کلی یکسانی برای ذخیره فایل ها استفاده می کنند.

یک دایرکتوری فایل های روی دیسک را فهرست می کند و به علاوه یک اشاره گر به کلاستر آغازینی که مشخص کننده ابتدای فایل است، در خود نگه می دارد. ورودی FAT کلاستر آغازین، یک اشاره گر به کلاستر بعدی دارد و این روال به همین ترتیب ادامه می یابد تا به نشانه پایان فایل برسد. هنگامی که از طریق عملیات معمول ویندوز، فایلی را پاک می کنید این فایل حقیقتاً پاک نمی شود. فرضاً اگر فایلی را از طریق Windows Explorer پاک کنید، آن فایل به سطح بازیافت خواهد رفت. حال اگر سطل را نیز خالی کنید فقط آن فایل در هارد دیسک نادیده گرفته می شود و اولین حرف نام آن به کاراکتر خاصی تغییر می کند و کلاسترهای حاوی آن فایل به عنوان کلاسترهای قابل استفاده علامت گذاری می شوند، اما داده ها همچنان در آنجا وجود دارند. حال یک فایل جدید می تواند در این کلاسترها ذخیره شده و در نتیجه باعث بازنویسی داده های قدیمی شود. البته تا زمان وقوع این مسئله، داده ها سالم باقی می مانند. از این رو شما می توانید با استفاده از ابزاری که از سیستم عامل عبور کرده و مستقیماً هارددیسک را می خواند، آن داده ها را بازیابی کنید.

نکته بسیار مهم : برای بازیابی یک فایل، در اولین قدم باید مراقب باشید که مجدداً روی آن بازنویسی نکنید.

بدین منظور بلافاصله استفاده از کامپیوتر خود را متوقف کرده و هیچ چیزی روی دیسک ذخیره نکنید. حتی برنامه بازیابی را هم روی هارددیسک نصب نکرده و به جای آن از پورت USB استفاده کنید، زیرا ممکن است از کلاسترهای فایل مورد نظر شما برای بازیابی استفاده کند. در صورت بازنویسی داده ها، دیگر قطعاً نمی توانید از طریق نرم افزار به آنها دسترسی یابید. اما این بدان معنا نیست که داده ها غیرقابل بازیابی هستند، بلکه دو روش برای بازیابی این داده ها از هارد دیسک وجود دارد.

هنگامی که هد خواندن/نوشتن، بیتی را در دیسک می نویسد شدت سیگنال لازم برای مقدار دهی به یک بیت را به کار می گیرد و این میزان آنقدر نیست که نواحی مجاور نیز تحت تاثیر قرار گیرند.از آنجائیکه این سیگنال به اندازه کافی قوی نیست تا رسانه را اشباع سازد، بنابراین میزان مطلق شدت سیگنال، به داده های قبلی موجود در آن بیت، بستگی خواهد داشت. هنگامی که یک بیت صفر با مقدار 1 بازنویسی می شود، شدت سیگنال به کار رفته ضغیف تر از زمانی است که مقدار ابتدایی 1 باشد. سخت افزاری خاص می تواند میزان دقیق شدت سیگنال را به دست آورد و سپس شما می توانید با کم کردن آن از نسخه کامل سیگنال، داده قبلی را به دست آورید. این فرآیند را می توانید تا 7 بار تکرار کنید، بنابراین برای اطمینان از اینکه داده های قبلی به هیچ صورت در دیسک وجود ندارد، باید بیش از 7 بار به صورت تصادفی روی داده ها بازنویسی کنید.

دومین روش برای بازیابی داده ها از این نکته بهره می گیرد که هد خواندن/نوشتن ، هر بار برای انجام یک عملیات نوشتن بر روی هارد دیسک دقیقاً در مکان یکسانی قرار نمی گیرد. این کار به متخصصان امکان می دهد که به مقادیر پیشین اطراف هر شیار که داده های سایه ای نامیده می شوند، پی ببرند. البته بازنویسی داده به طور مکرر این مرزهای نواحی مختلف را نیز بازنویسی می کند.

مکان های پنهان :

پاک کردن و بازنویسی مجدد فایل ها، تمامی داده های حساس را از هارد دیسک شما پاک نمی کند. شما باید تمامی قطاع ها (بخش های 512 بایتی تشکیل دهنده یک کلاستر) را پاک کنید، زیرا داده ها می توانند در مکان های غیر منتظره ای پنهان شوند. غالباً در آخرین کلاستر یک فایل بزرگ، داده های تصادفی موسوم به FILE Slack قرار دارد. هنگامی که آخرین بخش یک فایل در هارد درایو نوشته می شوند و داده به طور کامل قطاع را پر نمی کند آن قطاع با داده های تصادفی حاصل از حافظه موسوم به RAM Slack پر می شود. این داده ها می توانند شامل شامل اطلاعات ایجاد شده، مشاهده شده و یا تغییر یافته در زمان آخرین راه اندازی کامپیوتر باشند. بدین ترتیب قطاع های باقی مانده سازنده یک کلاستر شامل بقایای داده هایی هستند که سابقاً در آن محل ذخیره شده اند و به آنها DRIVE Slack گفته می شود. بسیاری از برنامه های پاک کننده ایمن FILE slack را که ممکن است شامل اطلاعات محرمانه بسیاری باشند را به درستی پاک می کنند. در فایل سیستم NTFS (موجود در ویندوز NT4.0 و 2000 و XP ...) فایل را نگهداری می کند. همچنین NTFS می تواند شامل رشته هایی موسوم به ADS باشد که اطلاعاتی در تمامی موارد دارد. متداول ترین مصرف ADS ذخیره نمونه کوچک فایل های تصویری است. از آنجائیکه بسیاری از برنام های پاک کننده ایمن، ADS ها را پاک نمی کنند این نمونه های کوچک تصویری می توانند حتی پس از حذف رشته حاوی فابلهای تصویری، بازیابی شوند. برای اطلاع از جزئیات دقیق این موضوع که چگونه از ذخیره شدن نمونه های کوچک تصاویر جلوگیری کنیم به مقاله شماره 319300 در Microsoft Knowledge Base واقع در آدرس http://support.microsoft.com مراجعه کنید.

خطرات پنهان :

مجرمان از ADS ها برای پنهان سازی داده ها و یا ویروس ها در هارد دیسک استفاده می کنند. نواحی دیگری نیز در هارد دیسک ها وجود دارند که داده ها می توانند به صورت عمدی در آنجا پنهان شوند. قطاع ها در طی عملیات فرمت سطح پایین (Low Level Format) در هارد دیسک ایجاد می شوند (این کار غالباً در شرکت سازنده صورت می گیرد). قطاع های خراب علامتگذاری می شوند، در نتیجه کنترل گر هارد دیسک از آن نواحی برای نوشتن اطلاعات استفاده نمی کند. کلاسترها که از قطاع ها تشکیل شده اند طی فرمت سطح بالا (High Level Format) تعریف می شوند. تمام کلاستر مربوط به آن قطاع به عنوان کلاستر خراب علامت گذاری می شود اما این کلاسترهای معیوب شامل قطاع های صحیحی نیز هستکه از طریق آنها مجرمان می توانند داده ها را پنهان کنند.

در هارد دیسک های قدیمی داده ها می توانند در جایی که شکاف قطاع نامیده می شود نیز پنهان شوند. هر شیار، تعداد قطاع های برابر دارد اما محیط پیرامون شیار های خارجی بیشتر از شیارهای داخلی است. شکاف های بزرگ تر بین قطاع های خارجی می تواند برای ذخیره سازی داده های پنهان به کار رود. هار دیسک های جدید از طریق روشی که ضبط ناحیه ای (Zoned Recording) نامیده می شود، این فضای اضافی را حذف کرده اند. این روش تعداد قطاع ها را بسته به موقعیت شیار تنظیم می کند. برای دسترسی به این نواحی پنهان در انواع هارد دیسک، به برنامه ای نیاز دارید که از سیستم عامل عبور کند. نرم افزارهای حرفه ای در این زمینه بسیار گران قیمت هستند فرضاً نرم افزار (EnCase Forensic Edition) محصول شرکت Guidance Software به آدرس اینترنتی : www.guidacesoftware.com در حدود 2500 دلار قیمت دارد. در مقابل نرم افزار (Directory Snoop) محصول شرکت Briggs Softworks به آدرس اینترنتی : www.briggsoft.com/dsnoop.htm تنها با 29 دلار امکان دستیابی سطح پایین به دیسک را می دهد اما از سیستم فایل NTFS پشتیبانی نمی کند.

رعایت موارد ایمنی :

همواره این نکته را به خاطر داشته باشید که بازیابی داده ها بسیار آسان تر از حذف دائمی آنها است. اگر قصد دارید کامپیوتر قدیمی و یا هارد دیسک خود را بفروشید، از یک ابزار پاک کننده ایمن برای بازنویسی تک تک قطاع های هارد دیسک استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که فرمت مجدد، موجب بازنویسی تمامی قطاع ها نمی شود و اطلاعات خصوصی می توانند قابل بازیابی باقی بمانند.

     با تشکر از همکاری شما عزیزان

     گروه فنی مهندسی هارد ویژن

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

مطالب و پست های مرتبط :

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

آموزش تعمیرهارد ، آموزش تعمیر هارد دیسک ، آموزش تعمیر هارد اکسترنال ، آموزش تعمیر هارد پی سی ، آموزش تعمیر هارد لپ تاپی

آموزش تعمیر هارد اکسترنال وسترن ، آموزش تعمیر هارد اکسترنال سیگیت ، آموزش تعمیر هارد اکسترنال ای دیتا

آموزش تعمیر هارد دیسک وسترن ، آموزش تعمیر هارد دیسک سیگیت ، آموزش تعمیر هارد دیسک ای دیتا

آموزش تعمیر هارد دیسک توشیبا ، آموزش تعمیر هارد دیسک هیتاچی ، آموزش تعمیر هارد دیسک سامسونگ

آموزش تعمیر هارد دیسک اچ پی ، آموزش تعمیر هارد دیسک فوجیتسو ، آموزش تعمیر هارد اس اس دی

آموزش تعمیر هارد اکسترنال ، آموزش تعمیر هارد اینترنال ، آموزش تعمیر هارد رید RAID

آموزش تعمیر هارد DAS ، آموزش تعمیر هارد NAS ، آموزش تعمیر هارد SAN ، آموزش تعمیر هارد SAS

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

تعمیرهارد ، تعمیر هارد دیسک ، تعمیر هارد اکسترنال ، تعمیر هارد پی سی ، تعمیر هارد لپ تاپی

تعمیر هارد اکسترنال وسترن ، تعمیر هارد اکسترنال سیگیت ، تعمیر هارد اکسترنال ای دیتا

تعمیر هارد دیسک وسترن ، تعمیر هارد دیسک سیگیت ، تعمیر هارد دیسک ای دیتا

تعمیر هارد دیسک توشیبا ، تعمیر هارد دیسک هیتاچی ، تعمیر هارد دیسک سامسونگ

تعمیر هارد دیسک اچ پی ، تعمیر هارد دیسک فوجیتسو ، تعمیر هارد اس اس دی

تعمیر هارد اکسترنال ، تعمیر هارد اینترنال ، تعمیر هارد رید RAID

تعمیر هارد DAS ، تعمیر هارد NAS ، تعمیر هارد SAN ، تعمیر هارد SAS

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------